Wissels en gedragswijzigingen

Je kunt een aantal soorten wissels onderscheiden: reguliere wissels, voorwaardelijke wissels en oneigenlijke wissels die ik hierna net als in de regels gedragswijzigingen zal noemen. Reguliere wissels zijn in mijn visie wissels die je hoe dan ook toepast, ongeacht wat er op het veld gebeurd is. Dat kan bijvoorbeeld gewoon het vervangen van een uitgeputte speler tijdens de rust zijn. Daarnaast heb je voorwaardelijke wissels die je alleen toepast als er aan een bepaalde voorwaarde is voldaan. Dat kan zijn als je fors voor of achter komt, of als de scheidsrechter met een rode kaart is gaan wapperen. Tot slot zijn er gedragswijzigingen en die komen in principe ook in een reguliere en voorwaardelijke vorm voor, maar dan zonder dat er iemand van de bank het veld in komt. Ik zal hierna mijn kijk geven op het gebruik van deze drie vormen van de nieuw in te voeren wissels.

Een algemene opmerking die ik vooraf wil maken is dat managers met een onervaren ploeg, zeg totale spelerservaring in wedstrijden onder goed, moeten waken voor verwarring. Het voert te ver om daar hier diep op in te gaan, maar als je in een 352 een middenvelder inruilt voor een spits krijg je een 343 en als je daar geen ervaring in hebt bestaat het risico van verwarring

1. Reguliere wissels
Zoals ik in de introductie al aangaf, deze wissels gebeuren altijd. Tenzij de te wisselen speler rood heeft gekregen kan deze wissel dus doorgang vinden. Op het spelerorder tabblad geef je aan dat je speler A het veld wilt laten verlaten en speler B het veld op wilt hebben. Daarna kies je alleen het moment wanneer dit moet gebeuren, bijvoorbeeld in de rust. Normaal gesproken zul je er voor kiezen de order van speler A over te nemen, maar dit hoeft niet (zie hierna 1.1).

Waarom zouden we een reguliere wissel doen? Deze wissel doen we voornamelijk om de prestaties te maximaliseren. Als je een oudere speler hebt die niet zo lekker meer in zijn conditie steekt maar zeker wel 60 minuten kan vlammen dan is de reguliere wissel een uitgelezen mogelijkheid om hier gebruik van te maken. Voordat we konden wisselen moest je altijd de afweging maken of je genoegen zou nemen met een halfgebakken laatste halfuur of dat je toch gelijk met een jonge held zou moeten starten. Die afweging is nu in zoverre weg dat je optimaal kunt profiteren van de power van een van je oudere spelers om daarna de jonge held ook nog een paar speelminuten te gunnen. Wees wel gewaarschuwd dat je uiteindelijk voor optimale (conditie-)training wel moet zorgen dat zoveel mogelijk van je spelers de 90 minuten per week halen.

Zelfs als je niet met heel oude spelers zit wordt het toch al snel interessant om een paar reguliere wissels klaar te zetten. Immers zelfs de meest frisse honden, die met uitstekende conditie, vertonen enig verval in een wedstrijd. Als je de luxe hebt op een gegeven moment een paar gelijkwaardige spelers te hebben zou het verstandig zijn beide spelers bijvoorbeeld een helft te gunnen. Dan hebben ze geen van beiden last van het verval dat na 45 minuten gewoon door gaat. Als je dat op zondag en woensdag allebei zo doet dan zit je qua (conditie-)training verder ook goed.

1.1. Gedragswijziging
Het is mogelijk om een gedragswijziging door te geven bij een reguliere wissel. Dan neem je dus niet de order van de bestaande speler over, maar kies je een nieuwe. Dat kan twee redenen hebben.

Ten eerste zou je een andere order op kunnen geven omdat de speler die er in komt beter uit de voeten kan met een andere order. Een voorbeeld hiervan zou zijn dat je in de eerste helft met een defensieve jonge technische spits hebt gespeeld en in de tweede helft een normale oude spits het veld laat betreden. Dan zul je dus niet de defensieve order willen overnemen, maar de oude spits het veld laten betreden met normaal als order.

De tweede reden ligt in eventuele voorwaardelijke orders die voor jouw reguliere wissel al zijn uitgevoerd. Als je een vleugelspeler met positiespel met een offensieve order hebt laten beginnen in een wedstrijd en deze na 60 minuten wilt wisselen voor een vleugelspeler zonder noemenswaardig positiespel is het wel van belang welke order die vleugelspeler met positiespel op dat moment heeft. Misschien heb je wel een voorwaardelijke gedragswijziging gebruikt waardoor de vleugelspeler met positiespel bij een voorsprong naar het midden is gaan spelen. Om te zorgen dat de frisse vleugelspeler weer offensief gaat spelen zul je hem wel die opdracht mee moeten geven.

Overnemen is in dat opzicht ook een mooi middel als je bijvoorbeeld je aanvallende vleugelverdediger om hebt gezet in een defensieve. Voorstelbaar is dat de wissel van gelijk kaliber is en zowel aanvallend als verdedigend kan spelen. Dan is het fijn te weten dat jouw voorwaardelijke gedragswijziging gewoon overgenomen kan worden door de wissel.

2. Voorwaardelijke wissels
Hier begint het feest. Je kunt nu in bescheiden mate reageren op wat er in de wedstrijd zelf gebeurt. De verschillen zijn niet heel schokkend, maar ik wil toch een onderscheid maken naar wat voor voorwaarde er vervuld wordt. Hierna volgt dus een discussie van een wissel op basis van de stand en een wissel op basis van een rode kaart.

2.1. Wissel op basis van de stand
Er zijn hier 5 opties. Een wissel bij een voorsprong, een voorsprong met meer dan één doelpunt, een achterstand, een achterstand met meer dan één doelpunt en een gelijkspel. Aan al deze opties kun je een tijdstip hangen, wat betekent dat er dan eerst gewacht wordt tot dat tijdstip zich voordoet waarna gekeken wordt of aan de voorwaarde voldaan is.

Wat je eigenlijk moet proberen in te schatten is wat het betekent als je een van die voorwaarden vervult. Stel: in de rust sta ik met meer dan één doelpunt voor terwijl ik countervoetbal speel. Wat zou er aan de hand kunnen zijn als dat zo is? Misschien heb ik mazzel gehad met een of meer speciale gebeurtenissen, misschien heb ik (bijna) al mijn counters verbruikt, of ik heb überhaupt vette mazzel gehad. Het kan dat ik er naast zit, maar ik ga er vanuit dat ik wel eens mazzel gehad kan hebben en dat het tijd wordt mijn voorsprong van meer dan één doelpunt te verdedigen. Door mijn counteropstelling staan er wel wat verdedigers, maar afhankelijk van wie er in het veld staan zou ik bijvoorbeeld vleugelspelers met positiespel in kunnen brengen en die naar het midden kunnen zetten. Ook zou ik een aanvallende middenvelder door een defensieve kunnen vervangen. Waarom doe ik dat dan? Mijn inschatting is dat mijn mazzel en/of counters wel op zijn en dus wordt het verstandig om mijn tegenstander het moeilijker te maken om nog te scoren. Ik zal mijn voorsprong te vuur en te zwaard verdedigen.

Een ander voorbeeld. Stel: ik kom meer dan één doelpunt achter. Weer stel ik mezelf de vraag: wat zou er aan de hand kunnen zijn als dat zo is? Mazzel voor mijn tegenstander met een speciale gebeurtenis, een tactiek waar ik geen rekening mee heb gehouden etc. Het kan van alles zijn, maar een ding weet ik wel, ik sta dik achter en het wordt tijd daar iets aan te doen. Normaal gesproken is het niet heel aantrekkelijk om je verdediging helemaal open te gooien met een tactiek die alles op de aanval en het middenveld gooit. Immers dat kan gemakkelijk mis gaan als je geen/weinig kansen krijgt. Echter, als je toch al dik achter staat maakt dat niet meer uit. Op achterstand heb je alle reden om zoveel mogelijk middenveld te pakken, je hebt niets meer te verliezen en zodoende pik je misschien nog een speciale gebeurtenis op, want die zijn ook afhankelijk van het balbezit.

Hetzelfde soort vragen kun je jezelf bijvoorbeeld stellen bij een gelijkspel. Stel: het is bij rust nog gelijk. Wat zou er aan de hand kunnen zijn? Misschien was het een dolle wedstrijd en staat het 3-3, maar dat denk ik niet want ik weet van mijn tegenstander dat het een notoire counter- en pressiespeler is. Het staat misschien 0-0 of 1-1 en mijn aanval (en middenveld) doet in tegenstelling tot wat ik gehoopt had niet genoeg tegen zijn verdediging. De kans bestaat zelfs dat hij bij een dergelijke stand een tandje achterin bij schakelt met extra verdediging met een eigen voorwaardelijke order. Dat laat ik me niet gebeuren en dus verander ik mijn opstelling. Ik haal er een middenvelder af en plaats er een spits bij. Desnoods zet ik op dezelfde voorwaarden beide spitsen naar de vleugel en/of ik zet de vleugelspelers naar het midden om daar ook blijvend slag te leveren.

2.1.1. Tijdstip van de voorwaardelijke wissel op basis van de stand
Dan moet ik nog even kort wat over het tijdstip van de voorwaardelijke wissel op basis van de stand zeggen. Hiervoor geldt ook dat je een inschatting moet maken van wat het betekent als je na een kwartier al op voorsprong komt. Is het verstandig dan al achteruit te gaan lopen? Misschien was dat gewoon een mazzeltje en moet je nog even door blijven drukken. Het hoeft niet, maar je kunt bij dit soort inschattingen wel een zekerheid inbouwen door pas na een bepaald aantal minuten actie te ondernemen met een voorwaardelijke wissel. Dat lijkt ook logischer, des te verder je gevorderd bent in de wedstrijd, des te beter je jezelf een beeld kunt vormen van wat voor waarde een voorsprong heeft. Zoals gezegd, na een kwartier meer dan één doelpunt voor kan mazzel zijn en dan is het misschien te vroeg om al heftig te gaan verdedigen, maar als je team die stand vast weet te houden tot de rust is het tegen die tijd misschien wel handig om voorwaardelijke orders die daar op inspelen klaar te hebben staan. Een ding is zeker bij rust: er zijn sowieso vijf kansen voorbij.

2.2. Wissel op basis van een rode kaart
Het is ook mogelijk om op rode kaarten te reageren. Je kunt reageren als een speler van jou een rode kaart krijgt, en eventueel specifieker instellen naar of een verdediger, een middenvelder/vleugelspeler of een aanvaller rood heeft gekregen. Hetzelfde geldt voor als de tegenstander ergens rood krijgt. Hiervoor behandelde ik het tijdstip van de voorwaardelijke wissel op basis van de stand. Bij rode kaarten vind ik dat een minder logische optie, omdat je denk ik altijd meteen wilt reageren op een rode kaart. Echter als je wilt reageren met een oudere speler met weinig conditie kun je eventueel er een tijdstip aan toevoegen. Behoudens zulke uitzonderlijke gevallen lijkt het mij dat je bij wissels in reactie op een rode kaart geen tijdstip zult invullen.

2.2.1. Een eigen speler krijgt rood
Als je zelf ergens rood krijgt dan moet je nagaan wat dat te betekenen heeft. Omdat het aantal orders dat je uiteindelijk kunt instellen beperkt is tot vijf zul je jezelf waarschijnlijk een beetje moeten beperken. Echter, als jouw tactiek op aanval leunt is het wellicht raadzaam om als een spits rood krijgt de aanval weer te versterken door bijvoorbeeld een vleugelverdediger op te offeren en daar een extra spits van te maken.

Helaas is het bij de keuzes eigen middenvelder/vleugelspeler of verdediger krijgt rood oppassen geblazen. Immers je moet voorkomen dat je meer dan drie centrale verdedigers of middenvelders hebt. Je kunt dus bijvoorbeeld maar beter niet een extra middenvelder in brengen als een middenvelder/vleugelspeler van jou rood heeft gekregen als je met drie centrale middenvelders speelt. Het kan immers dat een vleugelspeler rood heeft gepakt en met jouw voorwaardelijke order plaats je er dan een vierde illegale middenvelder bij. Doorgaans speelt dit minder met centrale verdedigers omdat velen daar vaak hoogstens twee van hebben staan. Maar dan nog geldt dat je niet kunt zien of een centrale verdediger of vleugelverdediger rood heeft gekregen en dus ook niet of het nou een goed plan is ergens anders vandaan een centrale verdediger te herpositioneren. Het zou namelijk zomaar kunnen dat een vleugelverdediger rood heeft gekregen en een extra centrale verdediger heeft dan misschien niet zo veel zin.

2.2.2. Een speler van de tegenstander krijgt rood
Leedvermaak ten top is deze optie. Zeker omdat je weet dat de tegenstander voorzichtig moet zijn met wissels die reageren op rood voor een middenvelder/vleugelspeler of verdediger. Ik zal een aantal situaties schetsen.

Stel: jouw tegenstander verliest een middenvelder door rood. Jij speelt thuis en verwachtte sowieso al het middenveld te pakken. Nu je helemaal overkill hebt daar is het misschien een idee om een van jouw middenvelders naar de kant te halen voor een spits.

Stel: jouw tegenstander heeft doorgaans een sterke verdediging en dus heb je eigenlijk tegen wil en dank zoveel mogelijk aanval opgesteld. Nu krijgt een verdediger van de tegenstander rood. Toegegeven, deze kan zelf ook reageren met een wissel, maar dat is zoals gezegd tricky. Dus je gokt dat als er een verdediger af moet jij wat aanval kunt inwisselen voor middenveld. Je brengt dus een middenvelder in plaats van een spits in en/of je wisselt een of beide aanvallende vleugelspelers in voor normale/defensieve of die naar het midden kunnen spelen.

2.2.3. De algemene optie die reageert op een eigen rode kaart of voor de tegenstander
Ik vind het reageren op een rode kaart voor een eigen speler of een van de tegenstander als je niet weet waar die speler (ongeveer) stond vreemd en niet logisch. Als dat gebeurt weet je te weinig over hoe de ratings zullen veranderen en kun je dus eigenlijk lastig reageren. Mijn advies zou zijn dat als je wilt reageren op een rode kaart dat je tenminste aangeeft om wat voor speler het zou moeten gaan. Anders lijkt mij het een beter alternatief om gewoon alles zo te laten staan als het staat. Immers, ik kan me geen opties voorstellen die in alle gevallen een goede reactie zijn op rood van een verdediger, middenvelder, vleugelspeler of spits.

3. Gedragswijzigingen
Je kunt gedragswijzigingen zien als oneigenlijke wissels. Daarmee bedoel ik dat ze eigenlijk dezelfde ratio volgen die ik in de voorgaande tekst heb omschreven maar geen spelerswisseling opleveren. Tussen de regels door waren hierboven natuurlijk al gedragswijzigingen te lezen. Zo kun je bijvoorbeeld in reactie op het wegvallen met rood van een verdediger bij de tegenstander de gok wagen door aanvallende vleugelspelers met positiespel om te zetten in normale of die naar het midden staan. Beide orders kunnen zulke spelers aan en dan hoef je dus niet perse een andere speler in te brengen. Een zelfde reactie kun je doen bij een counter tactiek die zo dik voor staat dat deze wel (bijna) door de counters heen moet zijn. En verdedigende technische spitsen kun je bijvoorbeeld in reactie op rood voor iemand op het middenveld bij de tegenstander terug op normaal zetten.

Voor de meer exotische selecties, of voor beginnende ploegen, zou je zelfs geherpositioneerde spelers terug kunnen zetten op hun oude plek. Stel: je hebt een goed scoren – goed verdedigen als derde spits opgesteld staan. Als je ergens in de verdediging rood krijgt kun je deze spits eventueel terugzetten als verdediger. Verreweg de meesten zullen niks aan deze optie hebben, maar het is met de mogelijkheid van gedragswijzigingen wel een extra overweging om bij stil te staan. In voorkomende gevallen doet het er nu extra toe wie de extra verdediger/middenvelder/spits is en waar die speler dan vandaan moet komen.

4. Tot besluit
Kortom, er komen enorm veel mogelijkheden en overwegingen bij voor de Hattrick manager. Gelukkig zijn we (voorlopig) beperkt tot vijf orders en hoeven we niet hele nachten wakker te liggen over hoe we onze tegenstanders met voorwaardelijke wissels en gedragswijzigingen gaan bestoken. Wel zullen sommige managers de mogelijkheid aangrijpen om oudere spelers een tweede leven te gunnen. Ook wordt de puzzel ten aanzien van het optimale percentage conditietraining iets simpeler. Als de oudsten iets minder in de conditie steken dan gun je ze een wissel ergens tijdens de tweede helft. Al met al hoop ik dat deze nieuwe mogelijkheid niet te veel mensen afschrikt en dat iedereen er louter lol aan zal beleven.